2 czerwca, 2020
Gluten to nazwa grupy białek, które można znaleźć w zbożach i produktach zbożowych. Dla zdrowych osób gluten nie jest niebezpieczny i wbrew powszechnemu trendowi – dieta bezglutenowa nie jest rozwiązaniem na odchudzanie czy ogólną poprawę stanu zdrowia. Istnieje jednak choroba zwana celiakią, która wiąże się z koniecznością zupełnej eliminacji glutenu z diety. Są też osoby, które nie mają celiakii, a jednak nie tolerują glutenu i muszą ograniczać go w jadłospisie. Skąd wiedzieć, czy mamy do czynienia z nietolerancją glutenu i czy musimy stosować dietę bezglutenową dla polepszenia samopoczucia?
Z uwagi na fakt, że nietolerancja białek zbóż ściśle wiąże się z układem pokarmowym, to właśnie objawy z jego strony są najczęstsze u chorych. Przewlekłe biegunki, wzdęcia, bóle brzucha, uczucie przelewania w jelitach, a nawet mdłości i wymioty – to powinno zwrócić naszą uwagę. Warto też monitorować moment, w którym te objawy występują, ponieważ w przypadku nietolerancji glutenu od zjedzenia posiłku z glutenem do pojawienia się dolegliwości może minąć nawet ponad 30 godzin. Czasem ten okres może sięgać wręcz paru dni. Jednocześnie w okresie, gdy unikamy glutenu w diecie, te charakterystyczne dla nietolerancji objawy powinny zostać zredukowane – to kolejny argument za tym, że z jakichś przyczyn nasz organizm nie toleruje tych białek zbóż.
Pozostałe dolegliwości charakterystyczne dla nietolerancji glutenu to: spadek masy ciała, wodnisty katar, nawracające różnorodne infekcje, anemia, wysypki i inne zmiany skórne, zaburzenia wzrostu (u dzieci), problemy z koncentracją i pogorszone samopoczucie (a nawet depresja), bóle głowy i ogólne bóle stawowe.
Zobacz czym są niedobre węglowodany.
Co ciekawe, nietolerancja glutenu może pojawiać się już nawet u bardzo małych dzieci i niemowląt. Niestety rzadko jest wtedy diagnozowana, ponieważ daje niecharakterystyczne i bardzo ogólne objawy – wymioty, ulewania, zaparcia czy biegunki. Tak naprawdę ten brak specyfiki w dolegliwościach wynikających z nietolerancji glutenu jest ogromnym problemem podczas diagnozowania także dorosłych osób. Nietolerancja białek zbóż, choć występuje u około 10% populacji, rzadko przychodzi specjaliście na myśl, gdy mówimy mu o tak ogólnych objawach.
Aby potwierdzić, że mamy do czynienia z nietolerancją glutenu, pomocne będą testy alergiczne z krwi, a także podstawowa morfologia. Wyniki trzeba oczywiście skonsultować ze specjalistą, ale mogą one być potwierdzeniem na konieczność wprowadzenia diety bezglutenowej.
Zacznijmy od wymienienia zbóż które w takiej diecie muszą zostać wyeliminowane lub (w zależności od skali nietolerancji i towarzyszących jej objawów) ograniczone. Zboża zawierające gluten to:
Nie tylko trzeba wyeliminować z takiej diety wymienione nasiona zbóż, ale także wszelkie przetwory zawierające nawet śladowe ilości tychże. Wszelkie wypieki, słodycze, panierki, płatki śniadaniowe, produkty typu fast-food i wysoko przetworzone – one wszystkie są nierzadko głównymi źródłami ukrytego glutenu.
Sprawdź co jeść przed snem.
<!– wp:shortcode –>
Wydawałoby się, że przy obecny szerokim asortymencie produktów bezglutenowych na rynku, stosowanie diety bez glutenu nie jest trudne. Ale badania wskazują, że jadłospis bazujący na tych gotowych produktach bezglutenowych może być niedoborowy. Szczególnie może on zawierać zbyt mało: błonnika, wapnia, tiaminy, ryboflawiny, witaminy B12, cynku, magnezu, a także witaminy D. Dlatego zaleca się, by dietę bezglutenową opierać o produkty jak najmniej przetworzone, czyli typowe dla zdrowej, zbilansowanej diety zalecanej przez Instytut Żywności i Żywienia oraz Piramidę Zdrowego Żywienia. Wystarczy w takim menu po prostu zamienić zboża glutenowe na któreś z bezglutenowych, na przykład:
Jak widać, dieta bez glutenu nie musi być pozbawiona zbóż i ich przetworów. A to ważne, ponieważ produkty zbożowe są jednym z najlepszych źródeł witamin z grupy B, a także cynku, magnezu i przede wszystkim błonnika.
W diecie bezglutenowej oczywiście jest miejsce także na wszelkie owoce, warzywa (także ziemniaki i skrobię ziemniaczaną), orzechy, a także nabiał, mięsa, ryby – czyli na wszystkie te zdrowe produkty, które powinniśmy jadać na co dzień. Jedyną różnicą w diecie bezglutenowej jest unikanie zbóż glutenowych i ich przetworów, a także sprawdzanie składów produktów pod kątem zawartości tych zbóż (albo ukrytego glutenu). Warto wiedzieć, że każdy produkt, który z natury nie ma glutenu, może być nim jednak zanieczyszczony z uwagi na proces produkcyjny. Na przykład płatki owsiane z natury nie powinny zawierać glutenu, ale z uwagi na sąsiadowanie na polach ze zbożami glutenowymi oraz na przetwarzanie owsa w tych samych zakładach w których produkuje się produkty glutenowe – mogą zawierać pewne ilości glutenu.
Jeśli istnieje takie ryzyko, producent zawsze jest zobowiązany umieścić na opakowaniu odpowiedni zapis o zanieczyszczeniu glutenem, który może uchronić Cię przed pojawieniem się uciążliwych dolegliwości po jego spożyciu. Możesz także wybierać produkty z logo przekreślonego kłosa – taka grafika na opakowaniu zapewnia, że jest to oficjalnie produkt bez glutenu.
Nie wiesz, jak samodzielnie ułożyć dietę bez glutenu, aby nie być narażonym na niedobory? Szukasz cateringu dietetycznego we Wrocławiu, który zajmuje się dietą bezglutenową? Koniecznie sprawdź diety pudełkowe Dietering! Jesteśmy także między innymi w Łodzi, Poznaniu, Białymstoku, Gdańsku czy Warszawie. Dietering gwarantuje odpowiednie dopasowanie zawartości składników mineralnych i witamin do danego rodzaju i kaloryczności diety. Nad właściwym zbilansowaniem menu czuwa wykwalifikowany dietetyk. Korzystając z diety pudełkowej, robisz dla swojego organizmu oraz zdrowia coś dobrego – bez żadnego wysiłku z Twojej strony!
Bibliografia:
Rybicka I. i wsp.: Niedobory składników odżywczych w diecie bezglutenowej. Probl Hig Epidemiol 2016, 97(3): 183-186.
Przeczytaj również:
Na czym polega post przerywany?
Jakie jest dzienne zapotrzebowanie na białko?
Dieta dla insulinooporość czego nie jeść
Założenia diety Odnova są zbliżone do zbilansowanej diety przeciwzapalnej, z tą różnicą, że zawiera ona witaminy i składniki mineralne zawarte w świeżo tłoczonym koktajlu.
