Czym jest ketoza? Czy jest bezpieczna dla organizmu?

Ketoza stała się popularnym terminem, zwłaszcza w kontekście diety i zdrowego stylu życia. Wiele osób zwraca się ku dietom ketogenicznym, aby osiągnąć swoje cele zdrowotne i sylwetkowe. Jednak, czym dokładnie jest ketoza i czy jest bezpieczna dla organizmu? Zanim zdecydujesz się przejść na keto dietę, koniecznie przeczytaj ten artykuł.

Co to jest ketoza?

Zacznijmy od definicji.

Ketoza to stan metaboliczny, w którym organizm zamiast glukozy (jako głównego źródła energii)​ wykorzystuje ketony wytworzone w procesie ketogenezy. Organizm wchodzi w stan ketozy, gdy stężenie glukozy we krwi jest znacząco obniżone. W odpowiedzi na to w pierwszej kolejności mobilizowane są zapasy glikogenu (glukozy zgromadzonej w wątrobie i mięśniach), jednakże, gdy rezerwy glikogenu również ulegną wyczerpaniu, organizm zaczyna produkcję ciał ketonowych, które mogą być wykorzystywane jako alternatywne źródło energii.

Stan ketozy może być wywołany poprzez przestrzeganie zasad diety ketogenicznej, która charakteryzuje się wysoką zawartością tłuszczu, umiarkowaną zawartością białka i bardzo niską zawartością węglowodanów. Kiedy spożycie węglowodanów jest na bardzo niskim poziomie, wątroba zaczyna produkować dużą ilość ketonów, które mózg i inne narządy mogą wykorzystywać zamiast glukozy​​.

Efekty i korzyści stanu ketozy

Będąc w stanie ketozy, organizm przechodzi w stan metaboliczny, który może mieć różne korzyści i wpływ na sposób funkcjonowania.

Ketoza może sprzyjać odchudzaniu poprzez lepszą kontrolę apetytu. U osób będących w długotrwałej ketozie zaobserwowano zwiększone uwalnianie cholecystokininy (CCK), hormonu związanego z uczuciem sytości, przy równoczesnym obniżeniu stężenia greliny, hormonu stymulującego apetyt​.

Co więcej, niektóre badania sugerują, że stan ketozy może mieć efekty neuroprotekcyjny u pacjentów cierpiących na urazy mózgu oraz korzystnie wpływa na postępowanie chorób neurodegeneracyjnych, w tym choroby Alzheimera i choroby Parkinsona​.

Ciała ketonowe są ważnym paliwem dla wielu narządów i pełnią zróżnicowane funkcje w regulacji procesów komórkowych. Mogą wpływać na metabolizm, kontrolę stanów zapalnych oraz komunikację międzykomórkową w różnych tkankach organizmu.

Stan ketozy może być korzystny w różnych kontekstach zdrowotnych, jednak ważne jest, aby podkreślić, że długotrwałe pozostawanie w tym stanie metabolicznym lub próby indukowania ketozy powinny być przeprowadzane świadomie najlepiej pod kontrolą lekarza, lub wykwalifikowanego dietetyka, aby zminimalizować potencjalne ryzyko i skutki uboczne związane z takimi interwencjami dietetycznymi.

Jakie są objawy ketozy?

Wchodzenie w stan ketozy podczas stosowania diety ketogenicznej przebiega etapami, a każdy etap wiąże się z różnymi objawami.

Na początku diety ketogenicznej, gdy organizm zużywa swoje zapasy glikogenu, zwykle dochodzi do znacznego spadku gromadzenia się płynów. Glikogen, magazynowany w mięśniach i wątrobie, wiąże wodę. Kiedy w początkowych etapach keto adaptacji wykorzystywany jest, jako źródło energii zastępujące węglowodany, wraz z glikogenem organizm traci również wodę. Może to prowadzić do częstszego oddawania moczu i początkowej szybkiej utraty wagi, głównie z powodu utraty wody.

Po kilku dniach na diecie bogatej w tłuszcze i ubogiej w węglowodany, niektóre osoby mogą doświadczyć objawów podobnych do grypy. Keto grypa często objawia się zmęczeniem, bólami głowy, nudnościami, zawrotami głowy, drażliwością, rozdrażnieniem i problemami z koncentracją. Nieprzyjemne dolegliwości spowodowane są zmianami metabolicznymi, które zachodzą w organizmie.

W kolejnych etapach, kiedy organizm zaczyna adaptować się do stanu ketozy, niektóre osoby mogą zauważyć charakterystyczny zapach oddechu spowodowany wydalaniem ketonów wraz z wydychanym powietrzem. Po etapie keto grypy może również wystąpić zmniejszenie apetytu.

Po pełnej adaptacji do stanu ketozy, wiele osób doświadcza zwiększonego poziomu energii i poprawy koncentracji. Organizm jest teraz w stanie efektywnie korzystać z ketonów jako źródła energii, co może prowadzić do ogólnej poprawy samopoczucia, lepszej wydajności fizycznej i umysłowej.

Warto zaznaczyć, że objawy i przebieg adaptacji do stanu ketozy mogą być zróżnicowane w zależności od indywidualnych cech danej osoby. Właśnie dlatego ważne jest monitorowanie swojego samopoczucia i, w razie potrzeby, konsultacja z lekarzem lub dietetykiem specjalizującym się w dietach ketogenicznych.

Czy ketoza jest bezpieczna?

Ketoza, jeśli jest spowodowana świadomie prowadzoną dietą ketogeniczną, jest bezpiecznym stanem i może oferować potencjalne korzyści. Największe wątpliwości dotyczące ketozy i keto diety dotyczą tego, że obecnie w nauce nie ma wystarczającej ilości badań na temat długoterminowego wpływu ketozy na organizm.

Należy również podkreślić, że nieprawidłowo zbilansowana dieta ketogeniczna, prowadzona bez odpowiedniego nadzoru może prowadzić do niedoborów żywieniowych i innych problemów zdrowotnych.

Ostateczna ocena bezpieczeństwa stanu ketozy zależy od indywidualnych okoliczności każdej osoby, w tym jej ogólnego stanu zdrowia i prowadzonego stylu życia. Bezpieczne praktykowanie ketozy wymaga zrozumienia jej mechanizmu i skutków dla organizmu.